Inleiding
In januari 2005 heeft het Inspraakorgaan Turken samen met het VON het project zero tolerance tegen eergerelateerd geweld uitgevoerd om het verschijnsel eerwraak te bestrijden. Beide samenwerkingsverbanden hebben eerder ook omtrent bestrijding van traditioneel geweld tegen vrouwen en het bespreekbaar maken van huiselijk geweld activiteiten uitgevoerd.
Het is een verschijnsel die niet met enkele kortlopende activiteiten uit de wereld kan verdwijnen. Het is een goede en noodzakelijke stap geweest om het verschijnsel eerwraak bespreekbaar te maken. Beide organisaties zullen ook verder gaan met het bestrijden van dit onmenselijke verschijnsel. Hieronder vindt u hoe het project is uitgevoerd.
Projectbeschrijving
1. Inleiding
Geweld tegen vrouwen is een universeel probleem welke niet alleen voorkomt in door mannen gedomineerde samenlevingen (de zogenaamde ‘masculiene samenlevingen’), maar ook in culturen waarin emancipatie van vrouwen hoog in het vaandel staat, zoals in Nederland. Geweld tegen vrouwen uit zich in de laatst genoemde culturen voornamelijk in verschillende vormen van huiselijk geweld, als gevolg van jaloezie, onmacht of andere externe factoren. Vormen van geweld die echter minder universeel van aard zijn, maar waarmee ook steeds meer ‘geëmancipeerde’ samenlevingen te maken krijgen, zijn eerwraak en vrouwenbesnijdenis. Beide vormen komen voort uit de opvatting dat de vrouw ‘eigendom’ is van de man waaraan hij mede zijn status en eer ontleent. Eerwraak en besnijdenis moeten voorkomen dat dit eigendom door een ander wordt ‘afgepakt’ en ‘bedoezeld’, waardoor de eer en status van zowel de man als de familie van de vrouw worden aangetast (Van Eck, 2001).
De laatste decennia kregen veel gastlanden, met de toename van migranten uit verschillende culturen, steeds meer te maken met bovengenoemde ‘cultuurafhankelijke geweldsvormen’. Ook binnen Nederland nemen de gevallen van eerwraak en vrouwenbesnijdenis toe en worden deze gebruiken in stand gehouden. Noodzakelijk is om adequaat op te kunnen treden bij voorvallen rond dit in Nederland betrekkelijk nieuwe fenomeen. Daarbij moet in de gaten worden gehouden dat eerwraak en vrouwenbesnijdenis zich onderscheiden van bijvoorbeeld huiselijk geweld en daarom om een (gedeeltelijk) andere aanpak, strategie en methodiek ter bestrijding vragen.
Dit plan beschrijft een aanzet naar de aanpak en een strategie ter bestrijding van eerwraak. We hebben niet de pretentie te beweren de eerste te zijn met een project op dit gebied noch zal dit het laatste project zijn. Toch hebben wij het idee dat deze bescheiden stap zich zal onderscheiden van andere wegens haar grenzen overschrijdende karakter.
2. Aandacht voor eerwraak en huiselijk geweld
Zowel door organisaties van vrouwen uit Turkije als door de Nederlandse overheid is de afgelopen jaren veelvuldig aandacht besteed aan de problematiek van eerwraak en huiselijk geweld. Naar aanleiding van de schietpartij op een school in Veghel voerde het IOT in 2001 het project Culturele factoren en integratiebeleid uit, waarmee het taboe rond eerwraak in de Turkse gemeenschap werd doorbroken. In 2002 voerde het IOT de campagne Bestrijding van traditioneel geweld tegen vrouwen in het kader waarvan een groot aantal plaatselijke bijeenkomsten werd gehouden, afgesloten door een internationale panelbijeenkomst, en een handleiding met interventiestrategieën werd ontwikkeld. In 2003 werd middels het project Levensloop en partnerkeuze een link gelegd naar de wijze waarop jongeren een levenspartner kiezen.
Ook de VON heeft in haar activiteiten veelvuldig aandacht geschonken aan het thema eerwraak en aan kwesties als vrouwenbesnijdenis.
Beide samenwerkingsverbanden nemen actief deel aan het Netwerk Huiselijk geweld. ondermeer is gesproken over een Plan van aanpak Bespreekbaar maken huiselijk geweld in allochtone kring, dat voortbouwt mede op de ervaringen die door het IOT zijn opgedaan in eerdere projecten. In 2004 zijn over dit thema een aantal plaatselijke bijeenkomsten gehouden.
3. Eerwraak: Een theoretische analyse
Om het belang van dit project aan te duiden zetten we enige (theoretische) achtergrond van eerwraak kort uiteen. In de Van Dale Hedendaags Nederlands wordt eerwraak gedefinieerd als ‘uit het gewoonterecht voortvloeiend recht en plicht om de familie-eer te zuiveren door moord op de schender’(Internet: http://www.woordenboek.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=eerwraak). Deze definitie blijkt betrekkelijk nieuw: pas in de jaren ’70 werd een definitie van dit fenomeen in de Nederlandse literatuur geïntroduceerd (Van Eck, 2001). Niet verwonderlijk aangezien juist in dat decennium de stromen migranten en vluchtelingen naar Nederland toenamen.
Hoewel eerwraak cultuurafhankelijk lijkt is slechts een vaag onderscheid te maken tussen de definitie van culturen waarin deze geweldsvorm wel of niet voorkomt. Verschillende onderzoeken tonen aan dat eerwraak niet alleen in islamitische landen voorkomt, zoals veelal wordt gedacht, maar ook in het Mediterrane gebied en in Zuid-Amerika. Amnesty International en Human Right Watch rapporteren geregeld van gevallen in Marokko, Turkije, Iran, Irak, Afghanistan, Pakistan, Somalië, Sudan, maar ook in Haïti, Brazilië en Colombia. Exacte cijfers ontbreken aangezien ‘eerwraak’ als zodanig vaak niet wordt geregistreerd bij politie en justitie, noch bij hulpverleningsinstellingen als bij de vrouwenopvang (Bakker, 2003). Wel duidelijk te onderscheiden is dat eerwraak voornamelijk voorkomt in maatschappijen waarin de ‘groep’ en ‘familie’ centraal staan en het individu ondergeschikt is aan de wensen van de groep. In dergelijke ‘collectieve samenlevingen’ wordt het individuele gedrag gestuurd door collectieve verantwoordelijkheid.
Bij collectieve samenlevingen (of groepsculturen) staan ‘eer’ en ‘status’ centraal. De mannen binnen een familie ontlenen onder andere eer aan zelfstandig ondernemer zijn, een gezin stichten en het hebben van kuise dochters en vrouwen.
De vrouwen binnen het gezin, zowel moeders als dochters, hebben eer wanneer zij zich kuis gedragen en geen seksuele interacties hebben, op welke wijze dan ook. Dit kan variëren van buitenechtelijke relaties tot praten met een andere man, de echtgenoot niet gehoorzamen, of verkracht worden. Een onkuise en eerloze vrouw tast ook de eer van de man en de familie aan, aangezien de man gefaald heeft zijn eer (en dat van de familie) te beschermen. Noodzaak is de aangetaste eer te ‘zuiveren’.
Eerzuivering kent verschillende vormen en stadia, waarvan eerwraak een uiterste middel is. Uithuwelijking, schaking, uitsluiting en mishandeling zijn vormen van eerzuivering die de vrouw kan ondergaan. Ook de betrokken man kan met verschillende vormen worden gestraft, hoewel in veel samenlevingen (o.a. Pakistan) alleen de ‘aangetaste’ vrouw eerzuivering ondergaat. De man en familie van de vrouw kunnen soms in overeenstemming met de familie van de ‘eerschender’ (de betrokken man) een vorm vinden waarmee beide partijen tevreden zijn. Lukt dit niet, of is de eer in dermate beschadigd dat een andere vorm niet voldoet, dan kan worden overgegaan tot eerwraak en wordt de vrouw, en in enkele gevallen de man, vermoord (o.a. Van Eck, 2001; Bakker, 2003; şimşek, 2002). Dit laatste stadium is, voornamelijk voor de buitenwereld, een zichtbare vorm van geweld. De andere stadia gebeuren echter achter gesloten deuren of zijn niet duidelijk waarneembaar voor hulpverleners en justitie. Gezien de omvang van deze verschillende geweldsvormen vrijwel onbekend is kan worden aangenomen dat sprake is van een betrekkelijk breed probleemgebied.
Eén van de landen waar de eerzuivering en eerwraak met regelmaat voorkomt is Turkije. We zijn van mening dat, voor de uitbanning van deze traditie, de samenwerking in brede zin tussen de krachten die hier (in Nederland) en daar (Turkije) ingezet moeten worden zodat de effecten en initiatieven versterkt en vergroot kunnen worden.
Deze redenering baseert zich o.a. op argumenten zoals;
Het doorlopende karakter van migratie vanuit Turkije naar Nederland;
De nauwe banden die hier zijn met het herkomstland;
De expertise en ervaringen die daar en hier opgedaan worden.
De activiteit die hierna beschreven wordt is een gezamenlijk initiatief van IOT en VON omdat deze organisaties de vluchtelingen en migranten afkomstig uit Turkije vertegenwoordigen. Deze organisaties zijn van mening dat er nu een gezamenlijk, krachtig, signaal afgegeven moet worden tegen eergerelateerd geweld tegen vrouwen en alle andere soorten van vrouwenonderdrukking die zich in de naam van “cultuur”, of iets anders, manifesteert.
4. Activiteit;
Zoals eerder gezegd is deze activiteit een gezamenlijk initiatief van IOT en VON. De implementatie van deze activiteit vindt in de week van 10 december plaats, de week van de Rechten van de Mens.
Op grond van de doelstellingen wordt een groep vrouwenactivisten uit Turkije uitgenodigd om hierin te participeren.
Waarom vrouwenorganisaties/activisten uit Turkije?
Een aantal vrouwenorganisaties in Turkije zijn zeer actief op het gebied van vrouwenrechten en thema’s zoals eerwraak. In vergelijking met Nederland lijst zich hier het verschijnsel af te tekenen dat het in het herkomstland gemakkelijker is om gevoelige thema’s te agenderen dan hier.
Voorvechters van het bespreekbaar maken van gevoelig liggende thema’s als eerwraak in Nederland krijgen soms te maken met het verwijt “de eigen kring af te vallen. Een initiatief zoals het bovengenoemde, georganiseerd door de zelforganisaties, zou op positieve wijze aandacht geven aan de kracht die van vrouwenorganisaties kan uitgaan. Hoewel ook Amnesty International dit jaar een campagne heeft lopen ten aanzien van vrouwenrechten kan een initiatief als bovengenoemd op veel aandacht rekenen in Nederland en kan worden beschouwd als een ondersteuning van de eerwraak-aanpak. Een ander voorbeeld is het mogelijke effect van het bezoek van de Marokkaanse en Algerijnse vrouwenorganisaties aan Frankrijk.
De rol van minderheden en zelforganisaties van minderheden lopen als een rode draad door het project “Eerwraak”. Zo is met name voor de politie Haaglanden samenwerking met sleutelfiguren en organisaties uit de minderheden, en dus uit de directie omgeving van de pleger en het slachtoffer, een cruciaal onderdeel van de pilot-aanpak van eerwraak. Een weekje met vrouwen uit Turkije kan een positief versterkend effect hebben op de boodschap dat vooral individuen uit de migranten en vluchtelingen gemeenschappen zelf veel kunnen betekenen in het terugdringen van eerwraak en eergerelateerd geweld. Daarnaast kan het een impuls geven aan initiatieven hier in Nederland.
5. Doelstellingen
6. Opzet en programma
Het programma bestaat uit een aantal bijeenkomsten
Programma 13 - 18 januari 2005
Donderdag 13 januari:
- 16.30 uur: aankomst vliegtuig gasten TK 1953 uit Istanbul op Schiphol
- 17.00 uur: gasten ophalen van Schiphol en brengen naar Hotel NH: Jaarbeursplein 24 Utrecht
- 18.00 uur: aankomst in Hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht
- 18.30 – 19.30 uur: kennismaking en informeren van gasten over programma in Hotel NH
Jaarbeursplein 24 Utrecht
- 19.30 uur: etentje in restaurant Pamukkale: Mariaplaats 24, 3511 LL Utrecht
Vrijdag 14 januari:
- 9.00 uur: gasten ophalen van Hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht
- 11.00 – 12.00 uur: vergadering bij Politie Twente: Hermandad 2, Enschede
- 12.00 – 13.30 uur: lunch bij Politie Twente in Enschede
- 19.30 uur: vergadering bij HTIB: 1e Weteringsplantsoen 2c, 1017 SJ Amsterdam
- Na vergadering gasten terugbrengen naar hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht
Zaterdag 15 januari:
- 10.00 – 12.00 uur: bezoek aan Bejing 10+ vergadering bij ROC Utrecht: Amerikalaan 109 Utrecht
- 13.00 uur: gasten ophalen van Hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht
- 15.00 – 17.00 uur: vergadering bij Het Klooster: Afrikaanderplein 7 Rotterdam-Zuid
- 19.30 – 21.00 uur: vergadering bij Buurthuis Boerenplein: Mandellaplein 1 Den Haag
- Na vergadering gasten terugbrengen naar hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht
Zondag 16 januari:
- 13.00 uur: gasten ophalen van Hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht
- 15.00 – 19.00 uur: vergadering bij ETKB: Schalmstraat 2B, 5614 AD Eindhoven
- Na vergadering gasten terugbrengen naar hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht
Maandag 17 januari:
- 8.00 uur: gasten ophalen van Hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht
- 10.00 – 13.00 uur: bezoek aan Vrouwenopvanghuis Pepita van Rijn: Trompstraat 5, Den Haag
- 15.00 – 16.00 uur: gesprek bij ministerie: Prins Clauslaan 20, kamer 1524, Den Haag
- 19.00 uur: Afsluitingsetentje in restaurant in Den Haag
- Na etentje gasten terugbrengen naar hotel NH Jaarbeursplein 24
Dinsdag 18 januari:
- 8.00 uur gasten ophalen van Hotel NH Jaarbeursplein 24 Utrecht en naar Schiphol brengen
- 11.35 uur vertrekt vliegtuig gasten TK 1952 naar Istanbul vanuit Schiphol
Persbericht
Organisaties van migranten en vluchtelingen kaarten eerwraak en geweld in Nederland aan.
VON en IOT organiseren uitwisselingsprogramma
Utrecht, 12 januari 2005
Migranten en vluchtelingen in Nederland kunnen zelf veel betekenen bij het terugdringen van eerwraak en eergerelateerd geweld. Met die centrale boodschap trekken de komende dagen vrouwen, die in Turkije een toonaangevende rol spelen in de discussie rond eerwraak, door Nederland.
Vluchtelingen-Organisaties Nederland en het Inspraak Orgaan Turken hebben academici en vrouwen uit Turkije uitgenodigd om in Nederland te spreken met vrouwen uit de gemeenschap en met Nederlandse instellingen.
Aanleiding voor het initiatief zijn recente incidenten van geweld tegen vrouwen, waaruit is gebleken dat ook in Nederland eergerelateerd geweld en ernstige vormen van onderdrukking voorkomen. Hoewel eerwraak, en ook eergerelateerd geweld, ook in andere groepen voorkomt vinden het IOT en VON het belangrijk dat hiertegen stelling wordt genomen. Kennis uit Turkije kan hierbij ook ten goede komt aan slachtoffers in Nederland.
De delegatie uit Turkije bestaat uit academici en vrouwenactivisten die zich bezighouden met studie naar eerwraak, vrouwenrechten en emancipatie en praktische hulpverlening. Er zullen meerdere bijeenkomsten plaatsvinden met vrouwen van migranten en vluchtelingen. Daarnaast zijn gesprekken georganiseerd met mensen uit de hulpverlening en de politie, die in hun dagelijkse werk in aanraking komen met vormen van eergerelateerd geweld. Het uitwisselen van expertise en ervaringen en het versterken van vrouwenorganisaties in Nederland is een van de doelstellingen van het programma.
De delegatie blijft van 13 tot en met 17 januari in Nederland.
De delegatie bestaat uit:
Hülya Gülbahar MORÇATI
Müjgan Süver Marmara Groep Istanbul
Nebahat Akkoç Voorzitter KA- MER
Berrin Balay ODTU
Jülide Aral Psycholoog
Hülya Aydın KA-MER, Bingol
Voor meer informatie over het programma kunt u bellen met:
Hatice Can-Engin, directeur IOT, tel 06 54 29 37 15 of 030- 234 36 25
Fatma Özgümüş, directeur VON, tel 06 51 223 160 of 030-271 45 05
Uitnodigingen en verslagen van de activiteiten en conferenties
Verslag Enschede
Plaats: Enschede
Aanwezigen: 20 deskundigen van politiefunctionarissen tot hulpverleners
Punten die aan de orde kwamen:
Uitnodiging Amsterdam
"relationeel geweld en eerwraak"
Geweld tegen vrouwen is een universeel probleem die in alle culturen voorkomt. Sommige vormen van geweld, zoals eerwraak en eergerelateerde geweld, zijn echter minder universeel van aard. Verschillende onderzoeken tonen aan dat eerwraak niet alleen in Islamitische landen voorkomt, maar ook in het Mediterrane gebied en Zuid-Amerika. Recente rapporten tonen aan dat deze vorm van cultuurafhankelijk geweld in Marokko, Turkije, Iran, Irak, Afghanistan, Somalië, Brazilië, Pakistan, Haïti, en Colombia vandaag de dag vaak voorkomt.
Een van de landen waar dit nog steeds voorkomt is dus Turkije. Helaas constateren we dat deze vorm van geweld ook hier in Nederland nog steeds staande houdt onder de migranten en vluchtelingen uit Turkije. Het gaat hier niet alleen om moord maar ook om andere soorten, met of zonder geweld, van onderdrukking tegen vrouwen wegens de eer van de familie en/of om de eer van de mannen.
Exacte cijfers ontbreken hier, aangezien "eerwraak" als zodanig niet vaak bij de politie en vrouwenopvang wordt geregistreerd. We constateren dat de expertise op dit gebied bij vrouwenorganisaties in Turkije moeite waard is om uit te wisselen. Daarom hebben we, als VON, HTIB, Stichting KEZBAN, Fed-Kom en IOT uitgenodigd om:
Expertise en ervaringen uit te wisselen tussen vrouwenorganisaties uit Turkije en organisaties van vrouwen hier, afkomstig uit Turkije;
De vrouwenorganisaties die zich in Nederland met het onderwerp bezig houden te versterken;
Eerwraak te agenderen bij de algemene organisaties (dus bij de mannen) van migranten en vluchtelingen en ook op het publieke terrein, hoe de doelgroepen te bereiken, uitwisseling best praktice.
Een gezamenlijk, krachtig, signaal afgeven tegen eergerelateerd geweld in het bijzonder en alle vormen van vrouwenonderdrukking in het algemeen.
Gasten uit Turkije:
Prof. S. Kendirci (voorzitter Turkse vrouwen Unie Ankara)
Mujgan Suver (Groep Marmara Istanbul)
B. Balay (ODTU-Ankara)
Nebahat Akkoç (Voorzitter KA-MER-Diyarbakir)
Hülya Aydin (KA-MER-Bingöl)
Feride Elkansu (KA-MER-Mardin)
Datum : 14 januari 2005
Tijd : 19.30 uur
Locatie : HTIB
Adres : Eerste Weteringplantsoen 2C, Amsterdam
Verslag Amsterdam
Plaats: Amsterdam
Aanwezigen: ongeveer 200 mensen, voor eenderde vertegenwoordigers van de instellingen en veertig procent mannen
Punten die aan de orde kwamen:
Uitnodiging Rotterdam
“Töre cinayetleri ve aile içi şiddet”
Kadınlar dünyanın her yerinde , tüm toplumlarda şiddete maruz kalıyor. Kadına karşı kullanılan şiddet evrensel bir sorun iken, bu şiddetin en barbar biçimi olan namus veya töre cinayetleri ise özellikle Akdeniz, Güney Amerika ve bazı Asya ülkelerinde daha sıkça yasaniyor. Kadın cinayetleri ve kadına karşı kullanılan siddetin sıkça yaşandığı ülkelerden biri de Türkiye. Hollanda’da yaşayan Türkiyeli kadınların uğradığı şiddetin boyutu ve kadın cinayetleri hakkında kesin sayısal veriler olmasa da, son yıllarda ayrıldığı eşleri tarafindan öldürülen Türkiyeli kadınların sayısı önemli boyutlarda artış gösterdi.
Burdan yola çıkarak Hollanda’da bulanan konuya duyarlı dernek ve kuruluşlar, Türkiye’de son yıllarda yaptıkları çalışmalar sayesinde önemli bir deneyim ve uzmanlık birikimine ulaşan kadın kuruluşlarının temsilcilerini davet ettikleri bir panel düzenliyorlar.
Deneyim ve bilgi alışverişi amaçlanan bu panelde sizi de aramızda görmeyi umuyoruz.
Panele Türkiye’den katılacak konuk kunuşmacılar:
Müjgan Suver ıstanbul Marmara Grubu
Hulya Gulbahar Boralar Birligi MORCATI
B.Balay ODTÜ
Nebahat Akkoç KA-MER Genel Başkanı
Hülya Aydın KA-MER
Julide Aral Psikoloog
Organize:
VON : Hollanda Mülteciler Kurumu
IOT : Türkler için Danışma Kurulu
Tarih : 15 Ocak 2005, Cumartesi
Saat : 15.00
Yer : Het Klooster (zuid Pazar yeri)
Adres : Afrikaanderplien 7 Rotterdam – Zuid
Geniş bilgi için VON 030- 2714505- IOT 030- 2343625
Verslag Rotterdam
Plaats: Rotterdam
Aanwezigen: 50 mensen waaronder enkele mannen
Punten die aan de orde kwamen:
Relationeel geweld en eerwraak
(Töre cinayetleri ve aile içi şiddet)
Op 15 januari jl. werd door de IOT, in samenwerking met VON, DSDF, HAK.DER, TIKF en HTIKB, een panel georganiseerd, met als titel “Relationeel geweld en eerwraak”. Het panel werd geleid door Hatice Can-Engin. Het doel voor dit panel was om meer te weten te komen over relationeel geweld en het tegengaan ervan. Voor dit panel waren er 5 vrouwelijke gasten uitgenodigd uit Turkije, het land waar relationeel geweld en eerwraak nog voorkomt. De gasten kwamen om de beurt aan het woord. En vertelden eerst wat over henzelf, met als aanvulling daarop, waar ze op dit moment mee bezig zijn, en wat ze hiermee hebben bereikt. Dit was verschillend voor ieder.
Een gast (Hülya Gülbahar) vertelt bijvoorbeeld dat er in de jaren 80, er een scheidingsproces was, en dat de vrouw niet van haar man mocht scheiden. Dit was omdat een vrouw gehuwd moest blijven. Zoals we weten is dit nu wel anders. Nebahat Akkoç (een ander gast)is bezig met de KA-MER, en komt uit de streek Diyarbakir. De KA-MER heb je nu in 8 provincies. Binnen paar jaar wil men dus alle 23 provincies bereiken. Mevr. Akkoç vertelt over de verschillende soorten van relationeel geweld. Je hebt er verschillende van: o.a. lichamelijke, economische, en de laatste jaren heb je ook eerwraak. De missie van deze vrouwen is het verdedigen van de vrouwenrechten, het ontstaan van een nieuwe cultuur: meer rechten voor de vrouw dus. Vroeger was het zo, dat een man zijn vrouw kon slaan, iets dat uit de hemel kwam. Nu is het ook niet meer zo, dat de man na een scheiding alles krijgt. Meer rechten voor de vrouw dus.
Er is geconstateerd dat geweld binnen familie voorkomt en het dus automatisch naar buiten toe treedt. Eerst moet er dus wat binnen de familie gedaan worden, zodat het probleem zich dus niet verder uitbreidt. Tijdens het panel werden ook cijfers opgenoemd met betrekking tot hoogopgeleide vrouwen. Hieruit bleek bijvoorbeeld dat er in 75 universiteiten in Turkije, maar 3 vrouwelijke rectors zijn. Er is dus tegenstand, want dit aantal kan wel hoger. Vrouwen moeten dus economischer zijn, zodat ze op eigen benen kunnen staan.
Ook werd er een kort filmpje laten zien, “The woman of Anatolia” . Hier kon men de bekendste vrouwen uit Anatolië zien. Dit waren de vrouwen die hoog kwamen in hun leven. Men kon bijvoorbeeld Azra Akın zien, Miss Turkey 2002, en daarna ook Miss World 2002. Verder zag men bekende schrijfsters, actrices langsgaan in het filmpje.
Er was ook de gelegenheid om vragen te stellen aan de gasten en meningen te uiten. Dit werd dan ook gedaan. Hieruit kwamen verschillende dingen naar boven. Een vrouw die vanuit Turkije komt na een huwelijk met een man uit Nederland, voelt zich eigenlijk ongelukkig, omdat ze de Nederlandse taal niet beheerst. Een ander voorbeeld, er is verschil bij het opvoeden van een zoon en dochter. Een dochter hoort al het huishouden te doen, omdat het iets is voor vrouwen. Ze krijgt dus haar toekomst al te zien.
Ter afsluiting van het panel, konden de gasten nog iets zeggen als slot. Dit was verschillend. Er werd gezegd dat vrouwen geen leven willen zonder mannen, maar juist steun. Alle vrouwen moeten dus ook steun aan elkaar hebben. Het maken van eigen regels is dan ook Bij het vreemdgaan, kan je moeilijk 4 getuigen hebben. En iemand die door god is geschapen, kan niet worden gedood door een ander. De moordenaar is dan natuurlijk ook schuldig, wat het probleem dan ook mag zijn! Eer van iemand zit in hersens. Je kunt iemand dus niet beoordelen op het uiterlijk. Een vrouw die thuis alleen maar zit en netjes gekleed is kan net zo goed erge dingen doen.
Vervolgens was er de mogelijkheid om op de foto te gaan met de gasten.
Eren Bilici
Verslag Den Haag
Plaats: Den Haag
Aanwezigen: ongeveer 100 mensen vooral mannen
Punten die aan de orde kwamen:
Uitnodiging Eindhoven
PANEL
“ relationeel geweld en eerwraak”
Geweld tegen vrouwen is een universeel probleem dat in alle culturen voorkomt. Sommige vormen van geweld, zoals eerwraak en eergerelateerd geweld, zijn echter minder universeel van aard.
Verschillende onderzoeken tonen aan dat eerwraak niet alleen in Islamitische landen voorkomt, maar ook in het Mediterrane gebied en Zuid-Amerika. Recente rapporten tonen aan dat deze vorm van cultuurafhankelijk geweld in Marokko, Turkije, Iran, Irak, Afghanistan,
Een van de landen waar dit nog steeds voorkomt is dus Turkije. Helaas constateren we dat Somalië, Brazilië, Pakistan, Haïti, en Colombia vandaag de dag vaak voorkomt. Deze vorm van geweld ook hier in Nederland nog steeds staande houdt onder de migranten en vluchtelingen uit Turkije. Het gaat hier niet alleen om moord maar ook om andere soorten, met of zonder geweld, van onderdrukking tegen vrouwen wegens de eer van de familie en/of om de eer van de mannen.
Exacte cijfers ontbreken hier, aangezien “eerwraak” als zodanig niet vaak bij de politie en vrouwenopvang wordt geregistreerd.
We constateren dat de expertise op dit gebied bij vrouwenorganisaties in Turkije moeite waard is om uit te wisselen.
Daarom hebben we, als IOT, VON, HTKB netwerk en lid organisaties ETKB, NESE en verschillende organisaties in Brabant en Limburg, uitgenodigd om:
Gasten uit Turkije:
Prof. S. Kendirci (voorzitter Turkse vrouwen Unie Ankara)
Mujgan Suver (Groep Marmara Istanbul)
B. Balay (ODTU-Ankara)
Nebahat Akkoç (Voorzitter KA-MER-Diyarbakir)
Hülya Aydin (KA-MER-Bingöl)
Feride Elkansv (KA-MER-Mardin)
Datum : 16 januari 2005
Tijd : 15.00 uur - 17.00 Algemene gedeelte
17.00 uur - 19.00 Mini expert- meeting met gasten uit Turkije en vertegenwoordigers van de instellingen
Locatie : ETKB
Adres : SCHALMSTRAAT 2 B
5614 AD Eindhoven
Tel: 040-2115906
Verslag Eindhoven
Plaats: Eindhoven
Aanwezigen: 50 vrouwen en enkele mannen
Eerwraak
Bijeenkomst: eerwraak en andere soorten geweld tegen vrouwen
Eindhoven, 16 januari 2005
Gastsprekers:
§ Mujgan Suver (Istanbul Marmara Vakfi uit Turkije)
§ Hulya Aydin ( KA-MER Bingol uit Turkije)
Gastvrouwen:
§ Nihal Dogan (Etkb)
§ Hatice Can- Engin (IOT)
Organisatie:
§ VON: Stichting Vluchtelingen Organisaties Nederland
§ IOT: Inspraak Orgaan Turken
§ HTKB Landelijke Turkse Vrouwen vereniging
§ Brabantse Turkse Organisaties; Stichting NESE, ETUD, ETKB, IKINCI BAHAR, Weert Turk cemiyeti.
Programma:
15:00 uur Opening
16:00 uur Gastsprekers aan het woord
17:00 uur Vragen ronde
18:00 uur Discussie ronde
19:00 uur Na praten onder eten (afsluiting)
Onze gastvrouw voor deze speciale dag was mevrouw Nihal Dogan namens HTKB die ook tevens namens ETKB de gasten verwelkomde die haar ruimte beschikbaar stelde voor deze bijeenkomst. Zij opende de bijeenkomst door iedereen van harte welkom te heten. In het kort vertel de ze hoe het programma voor vandaag eruit zou zien en gaf daarna het woord aan Hatice Can-Engin.
Mevrouw Hatice Can-Engin verwelkomde iedereen en maakte een snelle start door kort iets te vertellen over IOT en waar het voor staat.
§ IOT: Het Inspraakorgaan Turken
Het Inspraakorgaan Turken is een samenwerkingsverband in de zin van de Wet Overleg Minderhedenbeleid: 'een door onze minister toegelaten stichting die in gevolge haar statuten tot doel heeft de belangen te behartigen van een minderheidsgroep of te onderscheiden minderheidsgroepen en die representatief is voor die groep of groepen.'
Het Inspraakorgaan heeft tot doel uitgaande van alle in de Turkse gemeenschap in Nederland aanwezige opvattingen en stromingen de belangen van die gemeenschap te behartigen en zich in te zetten voor de verbetering van haar maatschappelijke positie in Nederland, middels het overleg als bedoeld in de Wet overleg minderhedenbeleid, alsmede overleg met bestuurlijke organen en politieke en maatschappelijke organisaties in de Nederlandse samenleving. Daarbij zal worden gestreefd naar een optimale samenwerking met de andere samenwerkingsverbanden van minderheidsgroepen.
§ Onderwerp van de bijeenkomst:
Het onderwerp van de bijeenkomst is eerwraak en andere soorten gewelddadigheden tegen vrouwen.
We hebben voor dit onderwerp gekozen omdat het zeer actueel is. Er wordt een hoop over allochtonen gezegd in de media, in debatten en in verschillende interviews op tv. Er hangt een donkere wolk boven de allochtonen in Nederland. Met name de laatste jaren. De aanslagen, bedreigingen en moorden werpen een schaduw op alles wat allochtonen in Nederland hebben bereikt. Het negatieve beeld van allochtonen wordt door de media aangesterkt en 30 X opgeblazen. Feiten worden niet besproken en de schuldigen wordt met de vinger aangewezen. De moord op een individu door een individu wordt ons allen “allochtonen/moslims” aangerekend. ons geloof, cultuur en traditie zijn opeens geen aanwinst meer maar een belemmering. Integratie word ons naar ons hoofd gesmeten. Het woord tolerantie maakt plaats voor AANPASSEN en INTEGREREN. En volgens mevrouw Ayaan Hirsi Ali zorgt de Islam ervoor dat allochtone Islamitische vrouwen achter gesteld worden.
Overal ter wereld wordt er gewelddadig tegen vrouwen opgetreden. Dit zonder enige reden van gezond verstand. Geweld kan op geen enkel manier gerechtvaardigd worden. Geweld heeft verschillende lagen en hoeft niet perse lichamelijk te zijn. Ook op geestelijk en op emotioneel gebied worden wij vrouwen buitengesloten, vernederd, en hebben we niet de zelfde rechten als de mannen.
De wereld is groot en daarom is het ook moeilijk om overal en op tijd in te grijpen. Vandaar dat we het bij deze bijeenkomst het gaan hebben over vrouwen van Turkse afkomst in die Nederland en/of in Turkije woonachtig zijn. Deze problematiek ligt dichter bij ons en komen we regelmatig tegen of horen/lezen we erover in de kranten, radio of tv.
Gedurende de bijeenkomst zullen we luisteren naar de ervaringen van de gastsprekers, ideeën en meningen uitwisselen en mogelijke oplossingen vinden. Ook zullen we de mogelijke oorzaken bespreken. Ik geef nu het woord aan onze gastsprekers.
§ Mevrouw Mujgan Suver:
Mevrouw Mujgan Suver is een gastspreker uit Turkije die eerder deze week ook een bijeenkomst heeft bijgewoond en onduidelijkheden heeft verduidelijkt omtrent dit onderwerp. Ook zij heette iedereen van harte welkom en bedankte de organisatie voor hun uitnodiging.
Mevrouw Mujgan Suver vertegenwoordigt Istanbul Marmara Vakfi uit Turkije. Deze houdt zich bezig met sociale activiteiten en wetenschappen, oplossen van problemen (vrouwen), voorstellen doen aan betrokkene instanties en overheden, onderzoeken verschillende invalshoeken en komen op voor de “Rechten van de vrouw” in Turkije. Deze vereniging waar zij lid van is heeft geen commerciële doeleinden. Alle problematiek m.b.t. de rechten van de vrouwen in Turkije wordt door deze vereniging aangepakt. Dit doen ze door te praten met deskundigen, onderzoeken te verrichten, voorstellen te doen en rapporten op te stellen. Er worden aan vrouwen geen negatieve adviezen gegeven. Zij worden ondersteund en begeleid indien zij hierom vragen. Zij werken samen met andere vrouwenverenigingen om sterker te staan bij het streven naar hun doel en een beter resultaat te behalen. Met name economische en sociale aspecten worden besproken.
Voorbeeld:
De meeste problemen ontstaan door economische afhankelijkheid van de vrouw. In de meeste gevallen in de vrouw afhankelijk van haar man. Dit verstoort de machtsverhoudingen waardoor de man in verhouding meer “macht” krijgt dan de vrouw. Al zouden vrouwen zelf een inkomen hebben zouden ze zich minder of niet afhankelijk opstellen. De verhoudingen zouden dan gelijk zijn. In gezinnen waar de machtsverhoudingen in evenwicht zijn komt geweld minder / niet voor.
Veel vrouwen zijn huisvrouw en zorgen voor hun man, kinderen en nemen de huishoudelijke taken op zich. Voor veel mannen is dit van zelfsprekend. De traditionele taken van de man en vrouw worden van kleins af aan al bij de kinderen ingeprent. De manier van opvoeding is dus een belangrijk aspect.
Voorbeeld:
Veel mensen hebben vrienden en/of familie met wie ze regelmatig in omgang zijn. Het milieu waarin je leeft, maatschappij of samenleving hoe je het ook wilt noemen heeft invloed op de mens. Vaak zijn deze invloeden negatief. Een roddel kan er al voor zorgen dat de thuissituatie van die persoon (vaak vrouwen) verslechterd en een meningsverschil eindigt met geweld.
Van je omgeving krijg je dan meestal te horen dat je je man moet vergeven. Dat ruzies bij het leven horen. Den aan je kinderen, maak je gezin niet kapot.
Vaak durft een vrouw niet eens te vertellen dat ze regelmatig in elkaar geslagen word door haar man uit schaamte. En als ze dit wel doet word ze schuin aangekeken, buitengesloten en krijgt ze niet de nodige steun van haar familie en haar vrienden. (laat het woord over aan Hulya)
§ Conclusie:
Geweld is een maatschappelijk probleem. De maatschappij moet veranderen en zo ook hun denkwijzen. Opvoeding is een belangrijk aspect. Leer je kinderen respect te hebben voor mensen ongeacht hun sekse. Maak gebruik van de wetten. Praat!!!!! Praten is zeer belangrijk. Communiceer met de mensen in je directe omgeving. Praat met deskundigen, vraag om hulp, praat met je ouders en vraag om steun, praat met vrienden, instellingen en verenigingen. Er is altijd wel iemand die je kan en wilt helpen. In Turkije is dit helaas minder, maar in Nederland heb je veel mogelijkheden. Maak daar gebruik van . Wacht niet te lang met het vragen om hulp. Wacht niet tot je in het ziekenhuis beland.
§ Mevrouw Hulya Aydin
Mevrouw Hulya Aydin is een gastspreker uit Turkije die eerder deze week ook een bijeenkomst heeft bijgewoond en veel heeft verduidelijkt omtrent dit onderwerp. Ook zij heette iedereen van harte welkom en bedankte de organisatie voor hun uitnodiging.
Zij vertegenwoordigt KA-MER Bingol uit Turkije. Vrijwilliger en juriste van beroep. Zij zet zich als vrouw zijnde al jaren in voor de rechten van de vrouw. Op dit moment is ze werkzaam bij Mor Cati (vrouwen vereniging). Als een echte feminist is zij tegen geweld tegen vrouwen.
Volgens mevrouw Aydin begint geweld begint zodra de vrouw NEE tegen haar man zegt en hem niet meer op zijn wenken bedient. Vrouwen zijn er niet om kinderen te baren, te doen wat de man zegt, schoonmaak werkzaamheden te verrichten, op de kinderen te letten, te koken en af te wassen of te strijken. Man en vrouw zijn gelijk, hebben gelijke rechten en moeten dus ook de taken gelijk verdelen. Anders kun je beter huishoudelijk hulp, een kinderjuf of een verzorgster in dienst nemen. Zodra vrouwen bezwaren maken oefenen mannen geweld uit op de vrouw.
En sommige erg zieke mannen grijpen elke meningsverschil, elke mogelijke aangrijpingspunt voor geweld aan om ruzie te maken, zijn vrouw te slaan en keer op keer te vernederen. Ze moeten laten zien wie de broek aan heeft in huis. Dit kun je het beste laten ziet door je vrouw te slaan.
Ook sluit mevrouw Aydin zich aan bij mevrouw Suver. De vrouw heeft niets te zeggen. De machtsverhoudingen zijn uit balans. Met name bij gezinnen waarvan alleen de man werkt. Afhankelijk zijn van iemand geeft je een gevoel dat je verplichtingen (zoals huishouden, zijn slaafje zijn) hebt tegenover die persoon. Die gevoel word aangesterkt door zijn commentaar ik zorg voor voedsel doe wat ik zeg anders krijg je niets.
Gegevens van vrouwen uit Turkije zonder een inkomen verdeeld over de onderstaande gebieden |
Oost Turkije |
93% |
Anatolie |
82% |
Marmara gebied |
76.1% |
Egeische zee gebied |
74.6% |
Ook wordt een vrouw meestal geschrapt en/of weggelaten uit het testament. Veel mannen vinden dat vrouwen geen enkel onroerend goed en vermogen moeten bezitten.
Pauze: Film
De vragen leidden tot een discussie tussen het publiek en de gastsprekers. Iedereen was zeer geïnteresseerden betrokken bij het gene dat gezegd en gevraagd werd.
§ De vragen:
Vraag:
Als er een verbetering plaats vind in de Turkse wetgeving ten goede van de vrouw, kan de vrouw dan ook daadwerkelijk gebruik maken van deze regel/wetgeving?
Antwoord: er zijn organisaties in het leven geroepen om de rechten van vrouwen te beschermen en om voor hen op te komen. Je kunt je als vrouw beroepen op die wetten. Met de steun van die organisaties krijgt jou zaak meer aandacht en kan het ook niet in de doofpot gestopt worden. Ook de media reageert in dergelijke gevallen belangstellend. En zij staan aan de zijde van de vrouw.
Vraag:
Mannen worden opgevoed door vrouwen, wat moeten moeders wel/niet doen?
Antwoord:
De opvoeding van een intelligent vrouw en een minder intelligent vrouw is anders. Bij het opvoeden kunnen veel dingen verkeerd gaan. Jou eigen opvoeding speelt daarbij een rol. Je doet wat je zelf hebt gezien van je ouders en wat je van hun hebt meegekregen. Mocht het zo zijn dat jouw ouders jou de verkeerde voorbeeld hebben gegeven, neem de dingen die er verkeerd zijn gegaan bij jouw opvoeding mee. Maak juist niet de zelfde fouten. Realiseer bij alles dat je je kind aanleert je hem voorbereid op de toekomst. Maak geen onderscheid van sekse/geslacht. Een zoontje = blauwe kamer, een dochtertje = een roze kamer….. leer je kind niet te denken in hokjes. Geef ze geen specifieke jongens en meisjes taken maar laat ze zelf kiezen. Misschien houd jouw zoontje wel van afwassen. En speelt je dochter liever met een GI-Joe.
Vraag:
Eerwraak, komt dat voor in onze geloof (de Islam) en in ons cultuur?
Antwoord:
Absoluut niet. De Islam verbied geweld tegen vrouwen. Van moord of eerwraak is er geen sprake. In de loop der jaren is dat ontstaan en komt het helaas nog voor. Vooral in Arabische landen wordt het stenigen en eerwraak vaak toegepast. Eerwraak komt ook in Turkije voor maar het is niet iets dat voort is gekomen uit traditie of geloof. Het heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld met invloeden van buiten Turkije. Mensen (Mannen) hebben dat overgenomen omdat het een brute en afschrikbare manier van straffen is. Sla je geschiedenis boek open en ga het na. Je zult het er niet in kunnen vinden dat ons cultuur en tradities dat hebben toegestaan.
Vraag/opmerking:
Wij in Nederland wonen de Turken hebben regels opgesteld ter bescherming van ons eigen en familie. Deze regels hebben ons keer op keer gered, maar ook belemmerd. In het verleden zijn fouten gemaakt, dat ontken ik niet. Wel wil ik eraan toevoegen dat met name de eerste generatie erg achtergesteld is ten opzichte van hun leeftijdgenoten in Turkije. Zij hebben niet stilgestaan en zijn met de tijd mee gegaan. Mijn ouders (1e generatie) hebben nog steeds de denkwijze van 30 jaar geleden toen ze hier voor het eerst in Nederland arriveerden.
Antwoord:
Ik geef je gelijk. Helaas zijn sommige dingen niet zo verlopen als we wilden. Maar het is niet te laat om daar verandering in te brengen. De eerste generatie kun je het beste met rust laten. Dat is ze ook gegund na tig jaren werken. De tweede generatie moet beter zijn best doen om zich aan te passen en ook de taal te beheersen van het land waarin ze woonachtig zijn. In dit geval Nederland. Met aanpassen bedoel ik niet geef je cultuur en geloof op, maar doe je best om de taal te beheersen. Respecteer de waarden en normen van je Nederlandse buren. En praat over je problemen of over het gene waar je mee zit. Pratend kom je tot een oplossing.
Twee favoriete slogans:
- Vrouwen WERK SAMEN tezamen
- Mijn moeite, mijn lichaam, mijn identiteit, mijn vrouw zijn
Napraten en verder discussiëren kan tijdens/onder het eten. Wij danken u allen voor uw aanwezigheid en wensen u een fijne avond. SMAKELIJK ETEN….
Conclusies