CBS Entegrasyon ve Toplum Raporu 2022 CBS-rapport integratie en samenleven 2022

Bu hafta yayınlanan 2022 yılı Entegrasyon raporuna göre, 1 Ocak 2022 tarihi itibari ile Hollanda’da ebeveynlerinden biri Türkiye’de doğmuş 431.000 kişi yaşıyor. 

Per 1 januari 2022 woonden er 431.000 mensen in Nederland met één of twee in Turkije geboren ouders. 

. Bu grubun yüzde 54’ten fazlası Hollanda’da doğanlardan oluşuyor. Bunun yanı sıra büyükanne veya büyükbabasından biri Türkiye’de doğan, yani üçüncü kuşak olarak adlandırılan 36.196 kişi bulunuyor. Hollanda’da yaşayan Türklerin sayısında son yıllarda bir artış görülüyor. Bu artış yeni doğanlardan kaynaklanmıyor, çünkü Türkler arasında çocuk sahibi olma oranı genel ortalamadan düşük. Örneğin 2021 yılında Hollanda’ya 10.650 Türk vatandaşı geliyor. Bunlardan 4006’sı buraya yerleşmek (migratie) amacıyla geliyor. Bunun dışında geçen yıl Hollanda’ya gelen Türklerin yüzde 26,7’si iltica, yüzde 20,7’si aile oluşumu, yüzde 14’ü aile birleşimi, yüzde 18.9’u yüksek eğitimli (kennismigrant) çalışmak amacıyla gelirken yüzde 16’sı eğitim ve diğer nedenlerle gelenlerden oluşuyor.

Hollanda ortalamasına göre Türklerin durumu;

CBS 2022 yılı raporunda yeni bir metod uyguluyor. Buna göre her grup ayrı değil, genel ortalama ile karşılaştırılarak değerlendiriliyor. CBS bu yolla farklı grupların birbirine nasıl yaklaştıklarına bakıyor. Bazı açılardan bu metod eleştirilebilir. Örneğin, yoksulluk sınırı altında yaşayanların sayısına bakılmıyor, gelir baz alınarak Hollanda’daki genel ortalama gelir ile karşılaştırılıyor.

Entegrasyon raporu, özellikle Türk gençlerinin konut piyasasındaki durumu açısından olumlu bir tablo çiziyor. 30 yaş altındaki Türk gençlerinin yüzde 33’ü kendi evinde ikamet ediyor ve bu yüzde 28 olan Hollanda ortalamasının üzerinde bulunuyor.

Endişe verici istatistikler ise Türk toplumunun sağlık durumuyla ilgili. Tüm yaş gruplarında kendini sağlıklı hissedenlerin sayısı artmakla birlikte, diğer gruplar ile karşılaştırıldığında en çok Türkler sağlığının iyi olmadığı görüşünde. Türk yaşlıların sadece yüzde 23,5’u sağlığının iyi olduğunu, Hollanda dışında doğan diğer grup yaşlıların ise yüzde 50,6’sı sağlığının iyi olduğunu söylüyor. Diğer gruplar ile karşılaştırıldığında Türkler, en fazla sigara içen grubu oluşturuyor. Diğer gruplardan daha yüksek olan ve Türkler arasında tüm kuşaklarda artmakta olan obezite hastalığı kaygı verici bir diğer saptama. Özellikle Türk kadınları arasında anti depresan ilaç kullanımındaki artış dikkat çekiyor. Bu da Türklerin sağlık giderlerinin diğer gruplardan fazla olduğu anlamına geliyor.

2020 yılında korona virüsü nedeniyle Türkler, Faslılar ve Sürinameli’lerin diğer gruplara göre hastanaye yatma riskleri daha yüksekti, ki o dönemde daha aşı kapmanyası başlamamıştı.

Eğitimdeki durum da fazla iç açıcı değil.

Diğer gruplara göre 15 yaşındaki Türk gençlerinin eğitimdeki konumları iyi bir düzeyde değil. 28 yaşına gelindiğinde eğitim seviyesindeki mağduriyetin, özellikle kadınların yükselen eğitim seviyesi sayesinde kısmen giderildiği görülüyor.

Son 10 yılda Türk öğrencilerin eğitim düzeyi önemli ölçüde iyileşiyor. 2020/2021 okul döneminde Türk öğrencilerin yüzde 41,2‘ si havo veya vwo tavsiyesi alıyor. Bu oran Hollandalılarda yüzde 58,9, Faslılar yüzde 48,9 ve genel ortalama yüzde 57,2 dolayında seyrediyor. Bu da Türk gençlerinin eğitimdeki ortalama başarılarının diğer grupların gerisinde kaldığını gösteriyor. Bu durum orta dereceli öğrenimi bitirme sonuçlarına da yansıyor. Raporda yer almayan eksik bir konu ise araştırmacıların yüksek eğitime bakmamış olmaları. Çünkü daha önceki araştırmalarda  çok sayıda Türk gencinin meslek eğitimini takip ederek dolaylı yoldan yüksek eğitime ulaştığı saptanmıştı. Buna rağmen sonuç olarak bakıldığında yüksek eğitimi takip eden Türklerin sayısı araştırılan diğer grupların gerisinde bulunuyor. 25- 45 yaş arası Türk gençlerinin ortalama eğitim düzeyi yüzde 26,5 ile yüzde 43,7 dolayında seyreden genel ortalamanın gerisind. Burada dikkat çeken olumlu bir gelişme ise Türk gençleri arasında, diplomasız okul terk etme sayısının önemli ölçüde düşmesi.

Türklerin çalışma hayatına net katılma oranı yüzde 58,9, bu oran ülke genelinde yüzde 69,1 düzeyinde seyrediyor. İkinci kuşak Türklerin çalışma hayatına katılımı yüzde 72,3 ile, yüzde 70,4 olan genel ortalamanın üzerinde bulunuyor. Çalışan Türk erkekler ile kadınlar arasındaki fark, diğer gruplar ile karşılaştırıldığında dikkat çekiyor. Türk erkeklerinin yüzde 66,4’ü çalışırken, kadınların yüzde 45,7’si çalışma hayatında aktif durumda.

Özellikle serbest (flexibel) sözleşmeli olarak çalışan ikinci kuşak Türklerin sayısı yüzde 37 ile Hollanda ortalamasının üzerinde bulunuyor. Bilindiği üzere, bu kesim genel anlamda ekonomik daralma sürecinde işine son verilen ilk kesimi oluşturuyor.

Hollanda’da genel olarak görülen personel açığı nedeniyle işssizlik bir sorun olarak karşımıza çıkmıyor, ancak dikkatli olmak gerekiyor. Göçmen gençler arasındaki işsizlik 2021 yılında yüzde 18,9 ile genel ortalamanın iki kat (yüzde 9,3) üzerinde seyrediyordu. Hollanda’da doğan Türkler arasındaki işsizlik 2021 yılında yüzde 9,4, Türkiyede doğanlar arasında ise bu oran yüzde 7,6 ile ortalamanın üzerine bulunuyor. Örneğin özellikle ikinci kuşak gençlerin yüzde 37’si geçen yıl esnek (flexibel) sözleşmelerle çalışıyordu. Burada dikkat edilmesi gereken konu, ekonomide yaşanacak küçülme sonucu çıkışlar başladığında, en önce bu esnek sözleşmelerle çalışanların işine son verileceğidir.

Araştırmacılar, her hanede yaşayanların sayısı ve yaşama biçimine göre,  standard olarak kişisel gelirleri hesaplıyorlar. Buna göre Hollanda’da hane halkının ortalama yıllık gelir düzeyi 35.000 Euro dolayında seyrediyor. Yerli Hollandalıların geliri ortalamanın biraz üzerinde (36.400 Euro) seyrederken, Türklerin gelir düzeyi ise yıllık 27.500 ile ortalamanın  çok altında bulunuyor. İkinci kuşak Türklerin ortalama geliri  ise 28.900 ile biraz daha yüksek düzeyde.

Kriminal olaylar ve tartışılan veriler

Raporun kriminal olaylarla ilgili bölümünde, CBS’in, verileri belli grupları şüpheli gösterir şekilde yayınlamaktan çekinmediğini görüyoruz. İstatistiklerde şüpheli olarak tanımlanananların her zaman suçlu olmadığı ifade edilirken, göçmenlerin polis ve adli makamlarca daha sık şüpheli olarak görüldüğü belirtilmiyor. Raporda, arasında Türklerin de bulunduğu bir çok göçmen grubun, şüphelilerin cinsiyet, yaş ve gelir düzeyi dikkate alındığında kriminal olaylara karışma oranının diğer gruplardan fazla olmadığı belirtiliyor. Ama kriminal olaylara ilişkin  istatistiklerde bu konu hiç dikkate alınmıyor. Wilders gibi yabancı karşıtı siyasilerin de bu verileri meclisteki tartışmalarda memnuniyetle siyasi çıkarları doğrultusunda kullandıklarına şahit oluyoruz.

Raporun bu bölümünde çok garip başka bir veri yer alıyor. Raporun küçük yerleşim yerlerinde kriminal olaylar bölümünde Türkler ve Faslıların daha çok, Hollandalıların ise şehirlerden daha az şüpheli (verdacht) oldukları belirtiliyor. Bunun nedeni ise anlaşılmıyor. Küçük yerleşim yerlerindeki Türk ve Faslılar kriminal olaylara dahamı yatkınlar, yoksa kırsal bölgelerde yaşayan her yerli Hollandalı gibi görünmeyen şüphelimi oluyor belli değil. CBS raporunda bu konuda bir açıklama yapılmıyor ve bazı grupları zanlı olarak algılanıyor. Aslında verilerin bu şekilde yayınlanması fazla anlamlı olmuyor. Genel olarak bakıldığında ise Hollanda kökenlilerin yüzde 0,6’sı, Türklerin yüzde 1.9’u Faslıların ise yüzde 3,6’sı şüpheli olarak kayıtlara geçiyor.

Nederlands

CBS-rapport integratie en samenleven 2022

Per 1 januari 2022 woonden er 431.000 mensen in Nederland met één of twee in Turkije geboren ouders. Ruim de helft (52,4%) van hen is in Nederland geboren. Daarnaast zijn er 36.196 personen met tenminste een in Turkije geboren grootouder (ook wel derde generatie genoemd). Het aantal Turken neemt de laatste jaren toe, niet door geboorte (het geboortecijfers is juist lager dan gemiddeld), maar door immigratie. In 2021 immigreerden er 10.650 Turken en bedroeg de emigratie 4.006 personen. Turkse immigranten kwamen in 2021 naar Nederland als asielzoeker (26,7%), voor gezinshereniging (20,7%), voor gezinsvorming (14%), arbeid en kennismigratie (18,9%) studie (16%) en overige motieven.

Positie t.o.v. het gemiddelde

In het onlangs verschenen rapport Integratie en samenleven 2022 volgt het CBS een nieuwe methodiek. Er wordt niet gekeken naar de situatie van bevolkingsgroepen op zich, maar naar een vergelijking met het gemiddelde. Aldus wil het CBS bekijken ‘hoe bevolkingsgroepen naar elkaar toegroeien’. Bij die methodiek vallen kritische kanttekeningen te plaatsen. Zo wordt er niet gekeken aan het aantal mensen dat onder de armoedegrens leeft, maar naar het gemiddeld inkomen in verhouding tot dat van het Nederlands gemiddelde. Is dat zinvolle informatie?

Het rapport schetst voor Turkse Nederlanders een gunstige (gemiddelde) huisvestingssituatie, vooral voor jongeren. Turken onder de 30 jaar wonen voor 33% in een koopwoning. Voor het totaal van de bevolking in die leeftijdsgroep is dat 28%.

Zorgelijk is de gezondheid in de Turkse gemeenschap. In alle leeftijdsgroepen neemt de ervaren gezondheid toe, maar van alle onderzochte bevolkingsgroepen vinden de Turken het vaakst dat hun gezondheid niet goed is. Van de Turkse ouderen beoordeeld slechts 23,5% zijn gezondheid als goed of heel goed, terwijl dat percentage onder alle in het buitenland geboren migranten 50,6% is. Turken roken van alle bevolkingsgroepen het vaakst. De zorgwekkende toename van obesitas in alle generaties Turken is veel hoger dan onder andere bevolkingsgroepen. Vooral aan vrouwen van Turkse herkomst werden vaak antidepressiva verstrekt. Het mag dan ook geen verwondering wekken dat Turken verhoudingsgewijs hoge zorgkosten betalen.

In 2020 hadden met name personen met een Marokkaanse, Turkse en Surinaamse herkomst een hoger risico om vanwege COVID-19 in het ziekenhuis opgenomen te worden. (In dat jaar werd nog niet gevaccineerd.)

Onderwijspositie nog ongunstig

Turkse jongeren hebben gemiddeld op 15-jarige leeftijd een beduidend minder gunstige onderwijspositie dan jongeren in andere bevolkingsgroepen. Op 28-jarige leeftijd is de achterstand gedeeltelijk ingehaald, vooral door Turkse vrouwen.

Gunstig is dat het opleidingsniveau van Turkse leerlingen de afgelopen 10 jaar is toegenomen. In het schooljaar 2020/21 kreeg 41,2% van de Turkse leerlingen een havo of vwo advies (Nederlanders 58,9%, Marokkanen 48,9%, gemiddeld 57,2%). Schoolsucces is kennelijk niet de sterkste kant van de gemiddelde Turkse Nederlander. Dat blijkt ook uit de slagingspercentages voor het middelbaar onderwijs, die bij Turken veruit het laagst zijn van alle onderzochte bevolkingsgroepen. Een tekortkoming van het onderzoek is dat niet is gekeken naar het hoger onderwijs. Uit eerder onderzoek blijkt dat Turkse jongeren via de weg van het beroepsonderwijs vaak alsnog het hoger onderwijs bereiken (‘stapelen’). Vooralsnog telt de Turkse gemeenschap evenwel het laagste aantal hoger opgeleiden in de (in Nederland geboren) leeftijdsgroep van 25 tot 45 jaar: 26,5% tegen gemiddeld 43,7%. Positief is dat het aantal voortijdig schoolverlaters sterk is gedaald.

De netto arbeidsdeelname van Turken in Nederland bedraagt 58,9% tegen een landelijk gemiddelde van 69,1%. De tweede generatie Turken kent evenwel een hogere arbeidsparticipatie dan gemiddeld: 72,3% tegen 70,4%. Het verschil in arbeidsparticipatie tussen mannen en vrouwen is bij Turkse migranten groter dan onder alle andere bevolkingsgroepen: 66,4 procent onder mannen, tegenover 45,7 procent onder vrouwen.

Gegeven de gespannen arbeidsmarkt lijkt werkloosheid ver weg te zijn, maar onder migranten is zij zeker niet verwaarloosbaar. De jeugdwerkloosheid onder migranten was in 2021 met 18,9 procent ruim twee keer zo hoog als gemiddeld (9,3 procent). Onder alle Turkse migranten die in Nederland geboren zijn bedroeg de werkloosheid in 2021 9,4% en onder in Turkije geboren migranten 7,6%. Dat is aanzienlijk boven het gemiddelde.

Vooral de tweede generatie werkt vaker als werknemer met een flexibel dienstverband dan gemiddeld: in 2021 37%. Bedacht moet worden dat zodra er ontslagen vallen, de mensen met een flexibele arbeidsplaats het eerste op straat staan.

De onderzoekers rekenen met het gemiddeld gestandaardiseerd inkomen per persoon, dat is het

besteedbaar inkomen gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden.

Dat inkomen is gemiddeld in Nederland € 35.000. Autochtonen zitten daar een stukje boven (€ 36.400) en Turken zitten er ver onder (€ 27.500). Het gemiddeld inkomen van de Turkse tweede generatie is wat hoger: € 28.900.

Criminaliteit en verdachtmaking

In het hoofdstuk over criminaliteit heeft het CBS zich opnieuw niet kunnen onttrekken aan stigmatiserende statistiek. Er wordt opgemerkt dat verdachten nog niet schuldig zijn, maar er wordt niet bij verteld dat uit onderzoek is gebleken dat migranten in de ogen van politie en justitie eerder verdacht zijn. Er wordt opgemerkt dat de meeste migrantengroepen (bijvoorbeeld Turken) helemaal niet vaker verdachte zijn van een misdrijf wanneer men rekening houdt met factoren als geslacht, leeftijd en inkomen, maar daar wordt vervolgens geen rekening mee gehouden. (Zoals bekend maakt Wilders er elk jaar opnieuw, met verwijzing naar de CBS-cijfers, een groot nummer van dat migranten misdadiger zijn dan Nederlanders.) Het vreemdst is paragraaf over criminaliteit in niet-stedelijke gebieden. Turken en Marokkanen blijken daar vaker verdacht te zijn, terwijl Nederlanders er juist minder vaak verdacht zijn dan inde stad. Hoe komt dat? Hebben Turken en Marokkanen in dorpen meer criminele aanleg, of is elke niet-Nederlander voor veldwachters op het platteland al bij voorbaat verdacht? Het CBS geeft geen antwoord op die vraag en dus moet de hele paragraaf beschouwd worden als verdachtmaking.

Eigenlijk hebben de cijfers dus geen enkele waarde, maar goed: van de mensen met een Nederlandse herkomst staat 0,6% geregistreerd als verdachte (Turken 1,9%, Marokkanen 3,6%).

_____