Reactie participatieverklaring

Het IOT hecht grote betekenis aan de participatieverklaring. De waarden die daarin worden beschreven moeten alle inwoners kennen en kunnen toepassen.

Toen nog sprake was van een participatiecontract hebben wij geadviseerd om het niet te laten bij individuele ondertekening, maar daadwerkelijk in gesprek te gaan over de wijze waarop gelijkwaardigheid, vrijheid en solidariteit gestalte krijgen. Met de invoering van een participatietraject is aan die wens tegemoetgekomen. Daar zijn wij blij mee.

Onveranderd is het verplichte karakter van het individueel ondertekenen van de verklaring. Daarvan heeft het IOT ook al in een eerder stadium aangegeven dat hiervan een averechtse werking moet worden verwacht. Wie de verklaring onderschrijft omdat weigering (verblijfsrechtelijke) consequenties heeft, zal zich eerder minder dan meer gebonden achten door de verklaring: ‘Ze hebben me gedwongen, dus hoef ik me de inhoud niet eigen te maken.

Tevens willen wij wijzen op de tegenstrijdigheid dat enerzijds discriminatie onacceptabel wordt genoemd, terwijl anderzijds alleen inburgeringsplichtige immigranten de verklaring moeten ondertekenen. Door alleen van immigranten ondertekening van de verklaring te eisen wordt ten onrechte de indruk gewekt dat gelijkwaardigheid, vrijheid en solidariteit bij Nederlanders in goede handen zijn. Door van Argentijnen wel en van Zuid-Koreanen niet te eisen dat ze de verklaring onderschrijven wordt ongerechtvaardigd onderscheid gemaakt.

Tenslotte maken wij bezwaar tegen de kosten die aan het traject zijn verbonden en tegen de boete op wordt opgelegd als niet bijtijds aan het traject wordt deelgenomen. Het gaat om bedragen die door de meeste nieuwkomers zo kort na hun immigratie niet kunnen worden opgebracht naast alle andere kosten die moeten worden gemaakt. De overheid dwingt mensen aldus om zich nog dieper in de schulden te steken, wat de start in Nederland er alleen maar moeilijker op maakt.

Juist door de kosten is het voor immigranten die niet kunnen worden verplicht aan het traject deel te nemen, zoals Turken, onaantrekkelijk, dan wel financieel onmogelijk om dat op vrijwillige basis te doen. Het Inspraakorgaan betreurt dat in hoge mate en wou willen aanbevelen om – bijvoorbeeld via de inschakeling van migrantenorganisaties – een arrangement in het leven te roepen dat het mogelijk maakt ook onder niet-inburgeringsplichtige immigranten een gesprek op gang te brangen over de participatieverklaring.