Eindverslag Activiteitenplan Eergerelateerd Geweld 2006

1. Inleiding 
In de periode september 2006-januari 2007 heeft het IOT in het kader van het project “Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006: Verdiepen, uitbreiden, en concretiseren” activiteiten uitgevoerd ter bestrijding van eergerelateerd geweld. Deze activiteiten zijn een vervolg op eerdere campagnes en zijn ter versterking van de weerbaarheid tegen eergerelateerd geweld binnen de Turkse gemeenschap uitgevoerd. 

2. Doelen en opzet 
De doelen die het IOT door middel van de activiteiten in het kader van het “Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006: Verdiepen, uitbreiden, en concretiseren” getracht heeft te bereiken zijn: 
• (potentiële) slachtoffers beschikken over kennis zichzelf te helpen 
• (voormalig) slachtoffers kunnen een zelfstandig bestaan leiden 
• de naaste sociale omgeving beschikt over basiskennis om betrokkenen en professionals 
• aan te spreken bij uitingen van aan eer gerelateerde gedragingen 
• personen en organisaties uit minderhedengemeenschappen nemen het initiatief tot contact en samenwerking met instellingen omtrent de aanpak 

Om bovenstaande doelen te bereiken heeft het IOT in overeenstemming met het “Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006: Verdiepen, uitbreiden, en concretiseren” de volgende activiteiten uitgevoerd: 

• Essaywedstrijd eergerelateerd geweld 
• Bijeenkomsten ter voorbereiding op Hutbe’s 
• Plaatselijke bijeenkomsten 
• Trainingsweekend en regionale bijeenkomsten 
• Trainingsdagen en lokale bijeenkomsten 
• Voorbereiding internationale conferentie 
• Debat 
• Voorbereiding kaderprogramma 2007-2009 

Alle activiteiten zijn uitgevoerd aan de hand van het ‘Handelingsprotocol Aanpak Eergerelateerd Geweld 2006’ en ‘Alle ogen op haar gericht’. 

3. Resultaten 
a. Essaywedstrijd eergerelateerd geweld 
Het IOT heeft in samenwerking met de Turkse tijdschriften Zaman Hollanda, Platform, Merhaba en Ekin, en de voorzitter van de Turkse schrijversvereniging een essaywedstrijd over het thema eergerelateerd geweld georganiseerd. 
De doelgroep voor deze activiteit betrof jongeren tussen de 15-35 jaar. Het voornaamste doel van de essaywedstrijd was om eergerelateerd geweld onder de aandacht te brengen bij jongeren. Er is gekozen voor een essaywedstrijd omdat jongeren, om een essay over eergerelateerd geweld te kunnen schrijven, zich eerst moeten verdiepen in dit onderwerp. 
Er is in overleg met de samenwerkingspartners een aankondiging van de essaywedstrijd eergerelateerd geweld opgesteld door IOT. Deze is geplaatst op de website van het IOT en in de deelnemende tijdschriften, verspreid in de eigen achterban van het IOT, op scholen en internetforums. Ook heeft de directeur van het IOT, dhr. Azdural, aandacht besteed aan de essaywedstrijd tijdens een jongerenprogramma op de Turkse radio. 
De ingezonden essays werden beoordeeld door vijf juryleden, te weten een vertegenwoordiger van elk deelnemend tijdschrift en de voorzitter van de Turkse schrijversvereniging. De jury heeft uit een groot aantal inzendingen een selectie van elf essays gemaakt die in aanmerking kwamen voor een prijs. Uiteindelijk zijn er in totaal vijf prijzen uitgereikt: de eerste, tweede en derde prijs, waarnaast een aanmoedigingsprijs en een prijs voor de beste inzending uit het buitenland. De winnende essays zijn gepubliceerd in de deelnemende tijdschriften. Ook werden de winnaars beloond met een geldprijs en een oorkonde. De prijzen zijn op 4 juli 2007 op het Ministerie van VROM uitgereikt aan de deelnemers door Minister Vogelaar. Aan de winnares van de eerste prijs is naast de geldprijs en de oorkonde het beeld ‘Vrouw’ van de kunstenares Dominique Prins uitgereikt. De prijsuitreiking trok de aandacht van de Turkse pers.

Resultaten essaywedstrijd eergerelateerd geweld 
• De inzendingen waren afkomstig van zowel Turken als autochtone Nederlanders 
• De deelnemers hebben het thema van verschillende invalshoeken benaderd 
• Er is veel aandacht aan de essaywedstrijd besteed door de Turkse pers 

b. Bijeenkomsten ter voorbereiding op Hutbe’s 
De bij het IOT aangesloten Turks Islamitische Culturele Federatie (TICF) heeft twee conferenties gehouden met het doel imams input te geven om het thema eergerelateerd geweld te verwerken in hun Hutbe’s. Het uitgangspunt hierbij was dat de islam eergerelateerd geweld op geen enkele wijze rechtvaardigt. Het resultaat dat de Hutbe’s over eergerelateerd geweld op moeten leveren is dat de misvatting van veel traditionele Turken dat de islam een grondslag biedt voor eergerelateerd geweld verdwijnt. 
Muftu’s (godsdienstgeleerden) uit Turkije traden op als spreker bij de conferenties. Aan de hand van verzen uit de Koran hebben zij aangetoond dat de islam op geen enkele manier een grondslag biedt voor eergerelateerd geweld. Ook hebben zij het thema uitgebreid door naast het thema eergerelateerd geweld ook het thema vrouwenemancipatie aan de hand van Koranverzen te behandelen. 
Beide conferenties zijn succesvol verlopen. 
Resultaat bijeenkomsten ter voorbereiding op Hutbe’s: 
• Imams in Nederland hebben input gekregen om het thema eergerelateerd geweld te verwerken in hun Hutbe’s 
• De Hutbe’s over eergerelateerd geweld hebben op vrijdag 11 mei 2007 plaatsgevonden in twee van de grootste moskeeën in Nederland: de Kocatepe Moskee te Rotterdam en de Centrum Moskee te Deventer. 
• Zowel de Nederlandse als de Turkse pers heeft uitgebreid aandacht besteed aan dit onderwerp. Op televisie hebben het NOS-journaal en Één Vandaag er een item van gemaakt. 
• De reacties van de moskeebezoekers waren positief. 
• Het doel van de Hutbe’s, het tegengaan van eergerelateerd geweld onder de aandacht te brengen bij traditioneel denkende Turkse mannen door aan de hand van citaten uit de Koran uit te leggen dat er geen grondslag voor eergerelateerd geweld is binnen de islam, is bereikt. 

c. Plaatselijke bijeenkomsten 
De bij het IOT aangesloten Federatie van Alevetische verenigingen in Nederland (HAK.DER) heeft acht plaatselijke bijeenkomsten in het kader van huiselijk geweld en eerwraak gehouden. Hierbij heeft zij zich gericht op Turkse Alevitische jongeren. Het doel van de bijeenkomsten was om jongeren actief te betrekken bij de bestrijding op lokaal niveau van alle vormen van geweld in de privé-sfeer. Er is gesproken over mogelijk uit te voeren activiteiten op lokaal niveau om de strijd met eergerelateerd geweld aan te gaan. Het handelingsprotocol “Alle ogen op haar gericht” is gebruikt als uitgangspunt voor in de toekomst uit te voeren lokale activiteiten. Tijdens de bijeenkomsten hebben in totaal 60 jongeren (uit 12 lidorganisaties) van18 t/m 30 jaar zich bereid verklaard zich de komende jaren in te zetten de bestrijding van huiselijk geweld en eerwraak door middel van een actieve participatie in activiteiten die door HAK.DER en haar lidorganisaties georganiseerd zullen worden. 
Resultaten plaatselijke bijeenkomsten 
• Het thema eergerelateerd geweld is onder de aandacht van Turkse Alevitische jongeren gebracht. 
• 60 Turkse Alevitische jongeren hebben zich bereid verklaard zich op lokaal niveau in te zetten voor de bestrijding van alle vormen van geweld in de privé-sfeer. 

d. Trainingsweekend en regionale bijeenkomsten 
De bij het IOT aangesloten Federatie van Turkse Sportverenigingen in Nederland (HTSKF) heeft een trainingsweekend en drie regionale bijeenkomsten gehouden in het kader van het Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006. De voornaamste doelen van deze activiteiten waren: 
• Eergerelateerd geweld uit de taboesfeer halen 
• Stimuleren van de lokale samenwerking tussen de zelforganisaties, politie, maatschappelijk werk en andere relevante instellingen 
• Een bijdrage leveren aan het emancipatieproces binnen de Turkse gemeenschap 
De doelgroep betrof Turkse mannen en vrouwen, bestuursleden van plaatselijke zelforganisaties en mensen van andere instellingen die relevant zijn voor de bestrijding van eergerelateerd geweld (vrouwenopvang, politie). 
De bijeenkomsten waren vruchtbaar. Het resultaat van de activiteiten is een Top 10 actielijst. 
Resultaten: Top 10 actielijst 
• Ervoor zorgen dat de economische zelfstandigheid en onafhankelijkheid van vrouwen op de politieke agenda komt en sociale druk en controle over vrouwen verminderd wordt . 
• Ervoor zorgen dat er landelijk, provinciaal maar ook lokaal voldoende aandacht is voor ouderbetrokkenheid in het onderwijs en opvoeding en onderwijs vraagstukken van de ouders zodat prestaties van migranten kinderen verhoogd kan worden en zij school verlaten met een diploma. 
• Ervoor zorgen dat de vrijwilligers en bestuursleden van zelforganisaties trainingen en cursussen volgen zodat zij in samenwerking met lokale overheden en maatschappelijke instellingen een op de vraag gericht aanbod kunnen ontwikkelen, ook voor migranten gezinnen, zodat deze in staat zijn om eigen conflicten en problemen te overwinnen in de gezinssituatie zonder dat er talloze dure hulpverleners aan te pas komen. 
• Ervoor zorgen dat er veel ontmoetingen, discussie en debatten komen over taboe-onderwerpen op verschillende niveaus voor gewenste mentaliteitsverandering in relatie tot het voorkomen c/q bestrijden van huiselijk geweld. 
• Ervoor zorgen dat er voorlichting en informatie bijeenkomsten, waar nodig cursussen, ontwikkeld worden rondom mensenrechten, zelfkennis, taalkennis, maatschappijkennis, zelfbescherming, assertiviteitstraining, verwerken van migratie etc. 
• Ervoor zorgen dat de wetten en regels waarnodig door druk aangepast en veranderd worden zodat eergerelateerde geweld zwaarder gestraft wordt en dat vrouwen meer betrokken raken bij politieke en bestuurlijke besluitvormingsprocessen 
• Ervoor zorgen dat de leiders en sleutelfiguren zich bewust worden van hun rol, zodat zij de mensen in de verenigingen en moskeeën aan gaan spreken over partnerkeuze e.d., maar er ook bemiddeling op gang komt bij grote conflicten. 
• Ervoor zorgen dat thema’s als seksualiteit, eerwraak, nieuwe taakverdeling binnen het gezin, omgangsvormen die in deze tijd passen, hulp vragen op het moment nodig is (ook bij een psycholoog) bespreekbaar zijn. 
• Ervoor zorgen dat de relevante maatschappelijke instellingen zoals politie en hulpverlenende organisaties hun diensten en producten aanpassen aan de veranderende samenleving, en waar nodig de medewerkers en het management bijscholing bieden op het gebied van diversiteit en voor alle partijen acceptabele omgangsvormen. 
• Ervoor zorgen dat de media effectief ingezet wordt om maatschappelijke relevante thema’s te behandelen en herkenbaar wordt voor ieder burger. 
Geen sensationele berichtgeving die voor hoge kijkcijfers zorgt, maar inhoudelijk goede kwalitatieve programma’s waarmee burgers iets kunnen. 

e. Trainingsdag en lokale bijeenkomsten 
De bij het IOT aangesloten Federatie van Turkse Vrouwenverenigingen in Nederland (HTKB) heeft in het kader van het Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006 een trainingsdag en zes lokale bijeenkomsten georganiseerd. 
De training werd verzorgd door twee vrouwen van de Stichting solidariteit met vrouwen, die gevestigd is in Ankara. Opvallend was dat de trainers eergerelateerd geweld beschouwen als geweld dat voortvloeit uit het idee van de man dat hij zijn macht moet beschermen en voortzetten. Zij stellen dat het een probleem van sekse is, wat voor een deel op te lossen is door een meer zelfbewuste en assertieve houding van de vrouw ten opzichte van de man. 
Onder de sprekers bij de lokale bijeenkomsten waren een godsdienstgeleerde uit Turkije, mensen van de politie, mensen van welzijnsorganisaties en politici. De bijeenkomsten hadden een voorlichtend karakter. Onder de aanwezigen waren zowel vrouwen als mannen. HTKB achtte het noodzakelijk om ook mannen te betrekken bij de discussie rondom eergerelateerd geweld, omdat ook hun mentaliteit moet veranderen om eergerelateerd geweld te kunnen voorkomen. 
Resultaten trainingsdag en lokale bijeenkomsten: 
• Huiselijk geweld en eerwraak zijn bespreekbaar gemaakt onder Turkse vrouwen én mannen 
• Tijdens de lokale bijeenkomsten heeft een godsdienstgeleerde de aanwezigen gewezen op het feit dat huiselijk geweld en eerwraak op geen enkele manier passen binnen de islam 


f. Debat 
De bij het IOT aangesloten Turkse Arbeidersvereniging in Nederland (HTIB) heeft op 8 september 2006 in het kader van het Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006 een debat over huiselijk geweld en eerwraak. 
Het doel van het debat was de omvang en de ernst van huiselijk geweld en eerwraak in kaart te brengen en aan de kaak te stellen. Hiernaast had de bijeenkomst een informatieve functie; De 150 aanwezigen zijn voorgelicht over het beleid wat de politiek en de betrokken instanties voeren in de strijd tegen eergerelateerd geweld. 
In het discussiepanel hadden een vertegenwoordiger van HTIB, lokale en landelijke politici, een medewerker van de politie en een medewerker van een vrouwenopvang zitting. Opvallend aan de bijeenkomst was dat er naast mensen uit alle gelederen van de Turkse gemeenschap ook veel autochtone Nederlanders aanwezig waren. De Turkse pers heeft opnames van het debat gemaakt en delen daarvan uitgezonden op de Turkse televisie. 
Resultaten debat: 
• Het thema eergerelateerd geweld is onder de aandacht gebracht van 150 aanwezigen 
• Vertegenwoordigers van alle bij eergerelateerd geweld betrokken instanties hebben met de aanwezigen over de beleidsmogelijkheden gediscussieerd 

g. Voorbereiding internationale conferentie 
De bij het IOT aangesloten federatie HTIB heeft in het kader van het Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006 voorbereidingen getroffen voor een internationale conferentie over eergerelateerd geweld. Uit onderzoek is bekend dat eerwraak een grensoverschrijdend verschijnsel is. Bij (dreigend) eergerelateerd geweld zijn vaak familieleden uit Turkije of andere Europese landen betrokken. Om die reden achten het IOT en de bij het IOT aangesloten federaties het van belang dat de bestrijding van eergerelateerd geweld zich niet beperkt tot Nederland alleen. Daarnaast kunnen verschillende landen van elkaar leren wanneer het gaat om de ontwikkeling van methodieken om eergerelateerd geweld te bestrijden. 
Allereerst heeft HTIB een ter voorbereiding op de internationale conferentie op 24 en 25 maart een studieweekend in Noordwijkerhout georganiseerd. Er hebben 30 vrouwen aan dit studieweekend deelgenomen. Tijdens het studieweekend is gesproken over hoe eergerelateerd geweld tegengegaan kan worden en hoe men dit op internationaal vlak kan aanpakken. Ten behoeve van het ontwikkelen van een internationale aanpak zijn 5 commissies opgericht, elk bestaande uit 5 deelnemers, die zich bezig zullen houden met de voorbereiding van specifieke onderwerpen die behandeld zullen worden tijdens de uiteindelijke conferentie. Onderwerpen die aan bod zullen komen zijn de wettelijke verschillen tussen Europese landen op het gebied van eergerelateerd geweld, het weerbaarder maken van vrouwen en de sociaal maatschappelijke positie van vrouwen (financiële onafhankelijkheid, positie op de arbeidsmarkt en in het onderwijs). 
Naast het studieweekend heeft HTIB contacten gelegd met (overwegend Turkse) civiele organisaties vanuit Zweden, Denemarken, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk, België, Turkije, Griekenland, Italië, Engeland en Noorwegen. Dit zijn vooral maatschappelijke organisaties en vrouwenbewegingen. Ook is er contact gelegd met enkele wetenschappelijk onderzoekers van de universiteit van Istanbul. Al deze contacten hebben toegezegd bereid te zijn mee te werken aan de conferentie en zich in te zetten voor de strijd tegen eergerelateerd geweld. 

h. Voorbereiding Meerjaren-Kaderprogramma 2007-2009 
In haar brief aan de Tweede Kamer van 16 mei 2006 heeft de Minister van Vreemdelingenzaken en Integratie de hoofdlijnen uiteengezet van het beleidsprogramma eergerelateerd geweld. Van organisaties van minderheden wordt een belangrijke inzet verwacht t.a.v. het thema maatschappelijke preventie. Doel van dit onderdeel was versterking van de weerbaarheid van de gemeenschap en de (zelf)redzaamheid van potentiële slachtoffers. Deze doelstelling is lang de volgende lijnen bij elkaar gebracht. 
• het bevorderen van initiatieven van minderhedenorganisaties (koepels) ter versterking van de aanpak van eergerelateerd geweld 
• het stimuleren van contacten en samenwerking tussen gemeenschappen en (reguliere) instellingen 
• het ontwikkelen van een preventieve inzet op lokaal niveau. 
Het IOT heeft middels de activiteiten uit het Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006 actief geparticipeerd in de voorbereiding van het Meerjaren Kaderprogramma 2007-2009. Het IOT heeft overlegd met de bij het IOT aangesloten federaties over hun bijdrage. Daarbij ging het om het handen en voeten geven aan het handelingsprotocol, de invulling van de bestuurlijke aanpak in gemeenten en de bevordering van de weerbaarheid. In het bijzonder is er ingezet op de bevordering van adequate netwerken t.b.v. de bestuurlijke aanpak in de pilotgemeenten. Het IOT is betrokken geweest bij de ontwikkeling van het plan van aanpak van eergerelateerd geweld in Rotterdam. 
Ook heeft het IOT deelgenomen aan timmerdagen om het Meerjaren kaderprogramma eergerelateerd geweld 2007-2009 vorm te geven en is er intern regelmatig over de invulling van het kaderprogramma gesproken. 
Met de activiteiten die uitgevoerd zijn in het kader van het Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006 is een basis gelegd voor het Meerjaren kaderprogramma 2007-2009. Alle bij eergerelateerd geweld betrokken instanties waren betrokken bij de activiteiten die in 2006 uitgevoerd zijn. Het Meerjaren kaderprogramma eergerelateerd geweld 2007-2009 zal een verdieping en verbreding van de activiteiten uit het Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006 betreffen. 

4. Conclusies 
Middels de door het IOT en de bij het IOT aangesloten federaties uitgevoerde activiteiten in het kader van het “Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006” zijn de volgende doelstellingen bereikt: 
• Het IOT, de bij het IOT aangesloten federaties maar ook andere (plaatselijke) Turkse zelforganisaties hebben het initiatief genomen tot contact en samenwerking met instellingen omtrent de aanpak van eergerelateerd geweld 
• Het IOT en de bij het IOT aangesloten federaties hebben d.m.v. voorlichtingsactiviteiten bijgedragen aan de bewustwording van de naaste sociale omgeving, betrokkenen en professionals 
• Het IOT en de aan de essaywedstrijd deelnemende tijdschriften hebben met het uitschrijven van de essaywedstrijd bereikt dat een groot aantal jongeren zich heeft verdiept in het thema eergerelateerd geweld 
• Het IOT en de bij het IOT aangesloten federaties hebben d.m.v. plaatselijke bijeenkomsten bijgedragen aan het doorbreken van het taboe en de bewustwording van Turkse vrouwen én mannen. 
• Het IOT en de bij het IOT aangesloten federatie TICF zijn er d.m.v. het verwerken van het thema eergerelateerd geweld in de Hutbe’s in geslaagd traditioneel denkende Turkse mannen te attenderen op het feit dat eergerelateerd geweld op geen enkele wijze gelegitimeerd kan worden vanuit de islam. 
• Het IOT heeft zich ingezet voor de ontwikkeling van het Meerjaren kaderprogramma eergerelateerd geweld 2007-2009 door deel te nemen aan timmerdagen, betrokken te zijn bij de ontwikkeling van de aanpak van eergerelateerd geweld in Rotterdam en regelmatig intern te hebben overlegd over de invulling van het kaderprogramma. 
• Het IOT en de bij het IOT aangesloten federatie HTIB hebben middels de voorbereidingen voor een internationale conferentie over eergerelateerd geweld de eerste stappen gezet voor de ontwikkeling van een internationale aanpak. 
• De aandacht voor de activiteiten uitgevoerd i.h.k.v. het “Activiteitenplan eergerelateerd geweld 2006” in de Turkse, maar ook in de Nederlandse pers, zorgde ervoor dat het thema eergerelateerd geweld en de activiteiten van het IOT en de bij het IOT aangesloten federaties in bredere kring bekendheid kregen.