Handhaaf de 13 weken in de WWB!

Aan de leden van de Tweede Kamer

Inzake het Voorstel van wet houdende wijziging van de Wet werk en bijstand in verband met aanpassing van het recht op bijstand bij verblijf buiten Nederland

Middels deze brief wil het Inspraakorgaan Turken met redenen omkleed bepleiten het in de aanhef genoemde wetsvoorstel niet te aanvaarden. Teven willen wij aangeven dat er een beter alternatief is om een einde te maken aan de leeftijdsdiscriminatie die tot een wetswijziging noopt.

De mogelijkheid van 13 weken voorziet in een heel belangrijke behoefte. Mede daarom is het amendement Noorman/Bruls destijds met algemene stemmen aanvaard. Dat geldt zeker voor oudere werkloze migranten uit Turkije.

Een sollicitatievrijstelling verkrijgt men niet zomaar. Wie is vrijgesteld van sollicitatieplicht en dus ook niet kan re-integreren, daarmee is echt iets aan de hand. De gemeente heeft dan vastgesteld dat het voor iemand niet zinvol is om activiteiten te o­ndernemen ter voorbereiding van toetreding tot de arbeidsmarkt. Het gaat om mensen die vaak al lang werkloos zijn en die op grote afstand van de arbeidsmarkt staan. In de regel gaat het om mensen die ziek zijn, meestal doordat zij langdurig zware en o­ngezonde arbeid hebben verricht. Het gaat bovendien om mensen die zo weinig verdiend hebben, dat ze niet voor een WAO-uitkering in aanmerking komen. Ook zijn het niet zelden mensen die in een maatschappelijk isolement leven, die niet of nauwelijks contact o­nderhouden met de Nederlandse samenleving, ouderen die slecht zijn toegerust voor deelname aan het maatschappelijk leven en geplaagd worden door gevoelens van heimwee.

Dat men een vrijstelling heeft gekregen betekent dat de gemeente geen zinvol traject gericht op arbeidstoeleiding of maatschappelijke activering kan aanbieden. De opvatting van de staatssecretaris dat het niettemin zinvol is dat iemand in Nederland verblijft met het oog op herinschakeling is dan ook o­njuist. Het gaat juist om een groep mensen waarvan is vastgesteld dat er (al dan niet voorlopig) geen perspectief op herinschakeling is.

Mensen louter en alleen binden aan verblijf in Nederland vanwege het signaal dat er van uit gaat wanneer iemand dertien weken op vakantie gaat, is o­neigenlijk. Het hanteren van vakantieperioden is er niet om maatschappelijke signalen af te geven, maar vanwege het individuele welzijn en de reële arbeidsmarktperspectieven van betrokkenen.

Wie als gevolg van een slechte gezondheidstoestand niet kan deelnemen aan re-integratietrajecten zal in de regel werken aan verbetering van zijn gezondheidstoestand. Daarvoor is het erg nuttig dat cliënten tot rust komen, zich richten op bezigheden waarbij zij zich wat beter voelen. Een autochtone cliënt zal dat in de regel in Nederland doen: vissen, het volkstuintje, familiecontacten, hobby’s. Voor allochtone cliënten kan een wat langer verblijf in het herkomstland heilzaam zijn vanwege het klimaat, de eenzaamheid in Nederland of om tot rust te komen. Heilzaam en soms pure noodzaak. De memorie van toelichting roept het beeld op van mensen die genieten van een soort ‘Zwitserleven gevoel’. Dat beeld is volstrekt misplaatst.

Daar komt bij dat een verblijf in het buitenland voor allochtonen niet in de eerste plaats vakantie is, maar familiebezoek. Zeker voor mensen die ziek zijn vanwege gevoelens van heimwee, kan een bezoek aan dierbaren heilzaam zijn.

Voorts willen wij er op wijzen dat de voorgestelde wetswijziging grotere o­nduidelijkheid schept. Enerzijds is er sprake van vrijstelling van de plicht tot arbeidsinschakeling, anderzijds wordt (blijkens de memorie van toelichting) van cliënten verwacht dat er sprake is van ‘geëngageerdheid bij de Nederlandse samenleving’ en ‘verkleining van de afstand tot de arbeidsmarkt’. Een vrijstelling hebben betekent dat verkleining van de afstand tot de arbeidsmarkt juist niet mogelijk is.

De rechter heeft een probleem met het o­nderscheid tussen uitkeringsgerechtigden die individueel zijn vrijgesteld van o­nder en van boven de 57,5 jaar. Dat mensen die van sollicitatieplicht zijn vrijgesteld langer in het buitenland kunnen verblijven staat niet ter discussie. Het nieuwe wetsvoorstel spant het paard achter de wagen. Er bestaat geen juridisch bezwaar tegen verruiming van de vakantietermijn, het bezwaar betreft het stellen van een leeftijdscriterium naast de sollicitatievrijstelling. Dat laatste is derhalve het probleem dat de wetgever zou moeten oplossen. Die oplossing kan worden gevonden door alle bijstandsgerechtigden die zijn vrijgesteld van arbeidsinschakeling een langer verblijf in het buitenland te gunnen. Uiteraard zou het daarbij niet moeten gaan om een kort durende vrijstelling, maar om een vrijstelling van langere duur. Daarbij zou kunnen worden gedacht aan een periode van een jaar.

Desgewenst ben ik gaarne bereid o­nze stellingname nader toe te lichten.

Namens het bestuur,

met de meeste hoogachting,

Emin Ateş
- voorzitter -